Propietarios da rebeldía

Aínda que eu vivise dende sempre na cidade, non sempre foi así. A miña familia non naceu na cidade. Meus pais si, naceron en pleno éxodo galego cara ás cidades, por alá polos anos 60 e 70. Pero teñen moito afecto ás aldeas dos seus pais, que tamén son as deles, e as miñas.

A miña avoa materna, por mágoa, vendeu a casa de Igrexafeita onde eu tantos bos ratos tiña pasado ata os 7 anos. A verdade é que encantábame ir todas as fines de semana alá ó lonxe, tan preto do monte, no profundo dunha pedregosa estrada a unha casiña de pdera destas que non ves polo centro de Ferrol. Pero vendeuse.

E eu quedeime coas ganas de ter un pequeno parque no pequeno prado que había, non, que ahí, á beira do hórreo, baixo un muro de árbores que lindaban co terreo que facía de aparcamento nas reunións familiares. Ese parqueciño era o meus mási próximo proxecto no ano 2001, cos meus 6 anos xa tiña unha alma emprendedora! O certo é que non, íalle mandar ó meu avó construílo para min e a curmá que ó ano nacería. Soñaba sempre que entraba pola cancela con ver uns columpios nos que a miña curmá podería xogar. Facíame moita ilusióm ter unha curmá pequerecha coa que xogar. Era a máis pequena de todos os curmáns! Eles eran rapaces de vinte e moitos e dezasete anos ós que non lles gustaba xogar con nenas. Aínda hoxe recordo a un curmán chamado Diego que me dixo "Eu non xogo con nenas pequenas". Pero cando se aburriu ben que viño xunta Lauriña e máis eu! Non llo perdoarei xamáis.

Pero quedeime sen columpio, quedeime sen o parqueciño, quedeime sen o pequeno secreeto que íamos ter a miña curmá, o avó e eu. Quedeime sen as fines de semana na aldea. Xamáis voltamos dende o verán do 2001. Xa non tíñamos casiña. Daquela os meus proxectos emprendedores foron máis lonxe. Prometinme que ía comprar as leiras, a horta, a palleira, a casa, o hórreo, o aparcamento rural ecolóxico, todo o que eu recordase que pertencese á miña infancia. Pero con 6 anos quería mercar ata un dinosaurio se me deixasen meus pais! Ademáis non tardou en ter outros donos. A casa da miña familia materna en mans duns descoñecidos? Non o cría. Costábame moito crer que a miña avoa vendese a súa casa. A casa pola que os seus pais loitaron, imaxino eu, ala antes do 1936 cando a avoa naceu. Non só era a casa. Eran todos os recordos felices que alí tíñamos todos. A miña nai, as miñas tías e a avoa Maruja non podían xa atender á casa nas fines de semana. Non podían. Custoume moito asimilar o porque dese abandono pero sucedeu. Asimileino e souben que o columpio non se construiría...

Cando me enterei do que os seus novos donos fixeran non o podía crer. Como podían cambiar o columpio por una piscina? Non se percataban de que non é que quedase moi bonito unha piscina alí en medio dunha leira, diante do hórreo, da palleira, dunha casa de pedras das de toda a vida? Odieinos moito. Non só quitáranme o soño do parque. Quitáranme unha parte que me unía á terra. Quitáranme un espzao real no campo polo que tantas veces xogara. Quitáranme un chisco da esperanza de voltar que tiña.

Volvín un día. O recordo. O quizáis o soñei, xa non sei moi ben. Pero o que vin non me gustou. Un zócalo de cemento para construír... para construír una piscina... unha palleira onde o meu avó gardaba a madeira que todos os días lle vía recoller... era agora o proxecto dun gran comedor. "Nin que foran reis!", pensei eu. Estaban destrozando os meus recordos. Facéndoos añicos pouco a pouco. Mais prometinme que endexamías o volverían a facer. Eu tiña os meus proxectos nesas terras e ninguén ía impedir que os levara a cabo. Por moita amizade que tiveran coa familia, non tiñan dereito a destrozar os soños dunha meniña duns 7 anos! NON! Esas leiras son máis miñas que deles! Son parte de min dalgún modo. Os recordos ós que máis afecto lles teño están ahí. Nunha casiña de pedra.

"Comprareina", díxenme anos máis. Mesmo con 7 anos ó ver á miña curmá, xa me prometía que voltaría ser da familia. Nunca perdín a esperanza. Aínda hoxe quero voltar. Comprala. Tirar a piscina abaixo por moito que me guste nadar. Comvertir o comedor na palleira. Facer pan e empanadas das de toda a vida no forno de leña. O forno! Como o quitaran... Non o puideron facer. É o mellor que ten esa casiña. Ademáis queríana reformala para logo voltar a vendela, e cun forno, claro, gañan, máis. Gañan máis rencor pola miña parte! Non lles chega con quitarme a casa da familia senón que a van rotando de man em man... Unha casa non é balón de fútbol señores! É a miña casa. Se cadra, é o meu balón. Pero o meu balón non se toca. E algún endexamáis o tocará. Voltará a ser da familia. Porque coma xa dixen, penso comprala, e va en serio. É un dos soños que aínda conservo da infancia. Eu non quería comprar un dinosaurio! Eu quería a casa da familia! Sigo queréndoa. E espero que chegue o día no que volva de novo a entrar pola cancela, ver unha palleira, leiras ó lonxe máis alá da horta... Nesa horta teño visto os rallys que por alí pasaban! Ou era na casa dos tíos? O feito é que quero esa casa. Con esa casiña xa son feliz. Todos temos una lista de cousas que facer antes de morrer, non? Pois un dos meus desexos é sencillo, caro, un luxo pode, pero un desexo posible se consigo loitar contra quen me impida voltar a ter a casa da miña infancia. A casa dos meus soños.

Maruja e Antonio non son só os unicos que veñen da aldea. Lola e Enrique tamén. Xa dixen antes que eu veño da aldea. E gustaríame volver a verdade. Se tanto lles costou ós meus avós separarse da terra foi por algo. Polo mesmo que eu quero voltar.

Meirás e Miño xúntanse nesta historia, e acaban nunha leira de Ferrol, na casa da miña bisavoa que aínda que eu tivese só 2 e 3 aniños sempre me daba unhas cantas pesetas según a miña avoa. Eu dos 2 anos non recordo nadiña. As bonecas que andan perdidas pola habitación só. Non me agrada non recordar á miña bisavoa. Cada vez que paso por diante da súa casiña penso sempre en como sería conmigo, o alegre que a facía ser cos meus tirabuzóns e as miñas pícaras sonrisas. Eu non a recordo. Pero cada vez que vexo a leira abandonada acórdome da loita que iso trae agora.

A leira, ou máis coñecida na miña casa polo meu pai como "A miña herdanza", é agora un recuncho ferrolano no medio da cidade, prácticamente, que posiblemente acabe edificado por algún proxecto urbanístico. Unha mágoa para meu pai, e o seu soño. A verdade é que eu non teño tantas ganas de ter esa leira coma meu pai. Ás veces penso que o di en broma. Mais eu sei que detrás do chiste de todas as navidades de "A ver cando morredes, que quero a terra.", agóchanse os recordos da súa infancia nesa casa. Recordos similares ós que me unen a min ó proxecto do parque. Recordos que a min non me unen tanto a ela, senón que máis ó meu pai. Aínda que eu teño xogado algunhas veces ó redor do pozo da entrada, ó redor dos limoneiros e pola horta. Pero non sinto tanta unión coma el. Se cadra é polo feito de que xa sei o futuro desa terra: desaparecer para convertirse no futuro vcentro comercial que lle fará a competencia a Odeón. Quen sabe, ó mellor nuns 20 anos xa non hai nin terra nin pozo, só os recordos.

Non sabería contar a de veces que meu pai contoume o feliz que era xogando co can, ó que, se non recordo mal, déranlle viño unhas cantas veces no canto de auga el e un dos seus moitos curmáns. Este é un dos problemas: moitos curmásn, moitos irmáns e ningíun proxecto próximo sobre a terra. Non sei cantas discusións escoitei xa sobre o futuro dessa terra. Estou farta delas. Sei que é complicado unir a todos os irmáns da miña avoa, unir a todas as partes nas que está dividida esa terra. Pero poderían facer por que a terra que tanto lle costou conseguir á súa nai permaneza e non morra tras cimientos. Non sei cando esa terra pasou a ser definitivamente da miña bisavoa, pero o que si sei é que antes non o era. Comprárona ó vender a casa de Meirás, polos anos 50. E pouco máis tarde os meus avós emigraron. Non é raro. Dos 10 fillos que tiña, todos marcharon. Para que? Era o momento de refacer as súas vidas, deixar a casa da nai e ir a Suíza ou Francia. A miña avoa deixou uns anos so a meu pai coa bisavoa mentres eles ían a Suíza, a unha fábrica de reloxos e a construír edificios. Sipoño que isto ñe o que o une coa terra abandonada. Meu avó foi quen máis tempo pasou en Suíza. Había que conseguir diñeiro para ter unha casa na cidade! Pode que o meu crecera uns 3 ou 4 anos sen pai, pero seguía sendo o seu pai quen estaba traballando para que el tivera o mellor que lle puideran dar.

Esta loita tan abstracta é moi distinta da pasividade dos irmáns. Ningún move un so dedo por facer algo con esas terras. Se cadra xa saben o seu destino, e saben que non haberá modo de solucionar as súas rivalidades e fcaer algo cunhas leiras abandonadas. Antes aínda as coidaban algo. Turnábanse para coidar a súa imaxe, pero e que agora nin eso! Teñen unha terra divida en 10 parrtes. Partes moi pequenas, iso si, pode que cada parte sexa coma a miña habitación, ou menos, pero poderían facer calque outra cousa en vez de esquecer que teñen unha leira onde pasaron anos coidando da avoa e disfrutando de comidas familiares!

Ás veces penso que só meu pai, meu irmán e máis eu temos esperanzas nesas terras. Somos uns pobres ilusos os tres. Un milagre tería que acontecer para que esa leira volvese a ser algo digno de ver! É unha mágoa que por mor das rivalidades dos irmáns non se manteña o recordo da bisavoa na terra que ela comprou. Manteremos a esperanza posta nun milagre para que esa terra non acabe en mans de empresarios con altos proxectos en elas!

Xa sei que estas historias non teñen moito de "rebeldía galega", pero para min, tras estas casas de pedra agóchanse signos de superación el rebeldía. As casas eu as recordo como sempre da familia, pero non foi así sempre. Poden esconder perfectamente o espíritu dos versos de Cabanillas e os esbozos de Castelao!

E eses versos e debuxos esconden unha historia real, de superación, de rebeldía, de dereitos, de esforzo, de loitas, de conseguir o que lle pertence ó pobo. A historia do agrarismo...

Agrarismo from Natrow

Eu non teño ningunha terra, ningunha propiedade propiamente dita, pero o que si teño son unhas ganas tolas de volver a ter a miña aldea. Teño unha rebeldía interna agochada que algún día despertará coma alguén se interpoña entre o columpio e máis eu! E todos vós sabedes que tamén sodes propietarios da vosa propia rebeldía!