As gaivotas
vivmos sempre na costa. As miñas estivemos sempre unidas.
Non recordo
nin un só intre no que non ríramos ou choráramos todas xuntas. Só ríamos ata
fai uns anos. Logo xa viñeron as penas e bágoas negras. Daquela a miña nai
contáranos que non recordara nada parecido. Entristecíame moito ver como ela ía
morrendo pouco a pouco ó ver ó seu pequeno palacio azul morrer. Tiña todos os
seus soños no mar. Todo o que ela fora, estaba alí. Desaparecía en menos tempo
do que necesitaba o máis audaz dos meus curmáns en facerse cuns cantos peixes
ben grandes.
Xa días
antes de que perdéramos o noso fogar, comezou o seu derrumbe. Ninguén sabía o
que lle acontecía. Preocupábamonos. Non saberíamos que facer, nin sequera como
reaccionar, se algo lle acontecía. Non poderíamos seguir sendo una familia
unida sen ela. Mesmo os que marcharon necesitábana. Eu sabía que se algo lle
pasaba, ían voltar. Sentirían a súa mágoa coma ela sentía os recordos que lle
trouxeran a súa melancolía.
Todo comezou
cando nos reuniu a todas con bágoas nos ollos e nos dixo que non tivéramos medo
xamáis e que non nos rendíramos. Ninguén a entendía. Que quixera dicir con esas
palabras? Todas mirábamonos intrigadas. Os nosos ollos amosaban sorpresa, á vez
que pena por vela tan triste, non saber o motivo e non poder facer nada. Non
nos movimos do rincón da praia onde estábamos e ó rato voltou. Víramola
dirixirse cara ó mar e desaparecer tras as rocas que ocultaban a vista do mar. Voltou
para decirnos o motivo da súa tristeza, e contounos a historia que lle contara
a súa nai cada vez que non a deixaba ir soa ó mar:
“Era unha
primavera do 1976. O 12 de maio. Descansábamos preto dunha praia moi concurrida
no verán na costa da Coruña. Solíamos ir ata alí todos os anos. Gustábame. O
voso avó deixábame sempre ir sola ó mar. Sempre me dicía que xa era maior
dabondo coma para que me andasen vixiando. Eu sabía que aínda non se fiaba de
min e que me observaba agochado no peirao do porto. Pasaba así a primavera. Ata
que un día ergueuse de súpeto do refuxio que tiñamos montado no porto. O
primeiro que me dixo ó ver a miña sorpresa foi “Hoxe o mar é perigoso. Non
vaias.”. Díxomo cunha pena abrumadora. Quitoume todas as gans que tiña de
planear sobre o mar e as rocas. Agochoume no medio dunhas caixas de peixe da
lonxa e partiu cara ó porto. Eu sabía que intuía o que pasaba e que non mo
dicía por medo a que a miña alma exploradora quixera acompañalo. E así por en
perigo a vida dos dous. Volveu ó cabo dunhas cantas horas. Xa pola noitiña. Eu
adormecía cando escoiteino chegar agotado. Non quixen preguntarlle que descubrira.
A verdade é que tiña medo. Seguín
durmindo. Ó día seguinte, contoumo. Fora ata a entrada do porto da Coruña e
vira un “petrolero”. Esa palabra era nova para min. Xamáis a escoitara antes.
Non me gustaba. Pronuncíabaa con medo. O terror co que o decía entristecíame.
Ese “petrolero” tiña nome, ás veces chamábao Urquiola, outras só señalaba ó mar
para contar o que vira. Díxome que tiñamos que marchar por mor dunhas
explosións e un incendio. Non pasara nada. Non paraba de repetir que non pasara
nada, pero aínda así marchábamos. Tiña medo de que algo así volvese a ocurrir e
que desta vez fose peor e quedásemos sen o noso fogar. “Non quero que o mar
vólvase negro de súpeto.” Polo que quixo
buscar un novo. Así chegamos ata aquí, e dende aquela seguimos. Lonxe do perigo
que advertiu o teu avó. Pero pode volver ocurrir algo peor.”
De todas as
lendas que nos contara esta era a máis sorprendente. Non era unha lenda. Era
unha historia real, por iso nos sorprendeu máis que calquera lenda dos
mariñeiros que nos contara de pequenos.
Agora entendíamos
porque estaba tan triste. Agora, un 13 de novembro do 2002, vía o perigo
acercarse. Pouco a pouco. Outra vez. O perigo que temía o seu avó estaba
voltando de novo. Esta vez con máis
forza.
Miramos
todos cara o mar, seguindo a súa mirada. Alí o vimos. O perigo do noso fogar. O da Costa
da morte galega. O Prestige. Nunca odiei tanto un nome. Era só un nome. Seino.
Pero a tristeza, mágoa e impotencia que me transmitían, non só a min, senón a
todos nós, non me gustaba. A ninguén lle gustaría. Nin se quera a vós. Pero vós
fixestes algo. Os que puidestes, claro. Fostes moitos, a verdade. Mais deberían
ter sido menos. Non porque rexeitemos a compasión que sentistes polas terras nas
que vivides, e os que non vivides tamén, senón porque ás veces penso que se se houbese organizado
ben… Se se organizase unha acción xa cando o buque parou diante das costas,
quizáis non nos quedásemos sen fogar. Quizáis non víramos morrer o mar. Quizáis
non chorásemos todos nóss bágoas negras pola incompetencia dalgúns cantos…
Recordo que
moita xente con ropaxes brancas inundou ás praias polas que buscábamos un novo
refuxio. Xente moi diferente. Non todos eran do mesmo país. Non todos eran de
Galicia ou de España. Isto alarmoume máis. Nin se quera no verán había tanta
xente nas praias. Se había tanta xente, había sido moito máis tráxico do que
pensaba. Non só a marea negra nos deixara sen fogar,se levara compañeiros, tamén deixou a moitos de vós, que vivides do
mar coma nós entonces, sen traballo ou sen a vosa vida que era a mar. Tanta
xente abrumábame. Ían todos con traxes brancos que contrastaban moito con
mareas xigantes de cor negra. Eu non sabía o que era, pero non me gustaba.
Quitárame o meu fogar! Todo o que tiña estaba sendo consumido por unha cor
oscura. Ó escoitar ós voluntarios que inundaban as praias falar entendín o que
era. “O petróleo quitaba a vida ó mar” Non dicían iso exactamente, pero a fin
de contas era a conclusión que eu sacaba de todo o que oín. E era a verdade.
Comentaban sempre o caro que ía saír amañalo todo e que voltase a estar sempre,
coma o recordaban de cativos. Non paraban de protestar contra quen dicía que “o
hundimento non tería repercusións medioambientais” e que “cometeran errores na
apreciación do asunto”. Eu non o podía crer! Tan cegos estaban? Non sentían
pena polo medio que se desvanecía lentamente? Non o comprendía. Quería unirme
ós berros de “Nunca máis” que proclamaban constantemente. Quería recuperar o
meu. Quería poder vivir a gusto no mar sen preocuparme polos males cos que me
puidera encontrar, non vivir sufrindo pola incompetencia contra a que vós
loitades.
Agora, 10
anos despois, cando as bágoas negras xa deixaron
de correr polo mar, eu xa non estou nel.
As imaxes pertencen a exposición de arte "A balea negra",conmemorativa da traxedia do Prestige, en Vigo.
No hay comentarios:
Publicar un comentario